Poddębice
Obecnie Poddębice to temat, który przykuł uwagę dużej liczby osób na całym świecie. Ze względu na swoje znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie, Poddębice stał się punktem zainteresowania dla tych, którzy chcą lepiej zrozumieć jego wpływ na życie codzienne. Niezależnie od tego, czy jest to poziom osobisty, zawodowy, polityczny czy kulturowy, Poddębice zdołał wygenerować dużą liczbę opinii i debat na temat jego znaczenia. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Poddębice, od jego powstania po możliwe konsekwencje w przyszłości. Poprzez głęboką i przemyślaną analizę postaramy się rzucić światło na ten temat, który jest dziś tak złożony i aktualny.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
.jpg)
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie | |||
| Burmistrz |
Piotr Sęczkowski | ||
| Powierzchnia |
5,89 km² | ||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Strefa numeracyjna |
+48 43 | ||
| Kod pocztowy |
99-200 | ||
| Tablice rejestracyjne |
EPD | ||
Położenie na mapie gminy Poddębice  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||
Położenie na mapie powiatu poddębickiego  | |||
 51°53′36″N 18°57′26″E/51,893333 18,957222
| |||
| TERC (TERYT) |
1011034 | ||
| SIMC |
0976400 | ||
Urząd miejski ul. Łódzka 17/2199-200 Poddębice | |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Poddębice – miasto w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Poddębice, leżące nad Nerem.
Pod względem historycznym Poddębice położone są na dawnej ziemi łęczyckiej. Były miastem szlacheckim. W okresie II wojny światowej w Warthegau (Kraj Warty) pod nazwą Wandalenbrück.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa sieradzkiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 7374 mieszkańców.
Historia
Pierwsza wzmianka pisana o Poddębicach pochodzi z 1388 r. i zawarta jest w łęczyckich księgach sądowych, wymieniających właścicieli: Wita i Urbana de Podambe. Około 1400 Poddębice otrzymują po raz pierwszy prawa miejskie. W XIV w. należały do wielkopolskiego rodu Chebdów z pobliskiego Niewiesza. W XV w. część Poddębic należała do Poddębskich herbu Pomian, wywodzących się z Chebdów, a część do Oporowskich herbu Sulima. W 1518 dobra te przejęli w drodze ożenku Grudzińscy herbu Grzymała. Na początku XVIII w. od Grudzińskich, poprzez Duninów Poddębice trafiają w ręce Barbary Sanguszkowej. Ostatnimi posiadaczami tych dóbr byli (od 1787) Wyssogota-Zakrzewscy – aż do II wojny światowej.
W listopadzie 1939 Niemcy wcielili Poddębice do Rzeszy Niemieckiej pod nazwą Wandalenbrück. Armia Czerwona zajęła miasto 18 stycznia 1945 roku.
W 1981 oddano do użytku Kombinat Przemysłowej Produkcji Jaj na licencji NRD-owskiej z wylęgarnią kurcząt w Chropach i fermą niosek w Bałdrzychowie. Tuż po oddaniu obiektu do użytku był on krytykowany za wyjątkowo niestaranne wykonanie, brak zaplecza paszowego i koncepcji usuwania odchodów.
Historia Żydów poddębickich
Dzieje osadnictwa żydowskiego w Poddębicach sięgają XVIII stulecia. Tutejsi Żydzi podlegali pod kahał łęczycki. W 1789 roku w mieście żyło 65 Żydów, stanowiąc 23 procent ogółu mieszkańców. W drugiej połowie XIX wieku powstała samodzielna gmina żydowska. W okresie międzywojennym, w 1921 roku w Poddębicach mieszkało już 1333 Żydów (42% ogółu mieszkańców). W 1934 roku Poddębice odzyskały prawa miejskie. W 1939 roku miasteczko zamieszkiwało około 1600 Żydów.
W 1940 roku Niemcy utworzyli w Poddębicach (w obrębie ulic Sienkiewicza – Ogrodowa – Pułaskiego) getto, w którym uwięziono około 1,5 tysiąca Żydów. W kwietniu 1942 roku zostało ono zlikwidowane, a wszystkich jego więźniów wymordowano w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Demografia
Zabytki
.jpg)
- Pałac – z epoki renesansu, wzniesiony przed 1617 z fundacji Zygmunta Grudzińskiego, wojewody rawskiego, jednego z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego, na fundamentach XV-wiecznego dworu. Budowę kontynuowała jego żona Barbara z Karśnickich herbu Jastrzębiec (zm. po 1625), a następnie syn Stefan (zm. 1640), starosta ujski, pilski i bolimowski. Według informacji z 1928 r., jego właścicielem w tym czasie był prezes miejscowego „Sokoła” – Wł. Wyssogota-Zakrzewski. Jest to budynek piętrowy o dachu dwuspadowym, zamkniętym z dwóch stron dekoracyjnymi szczytami. Od wschodu do głównego budynku przylega wieża o wysokości 17 m. Od zachodu przed 1690 dobudowano ośmioboczną kaplicę z piękną dekoracją wnętrza. Najciekawszym elementem arch. są arkadowe krużganki filarowe, wbudowane w pd. elewację pałacu. Loggia, zbudowana około 1750 została ponownie odkryta w 1952. Na uwagę zasługuje sklepienie loggi – krzyżowe z pseudożebrami i dekoracją w postaci wytłaczanych pereł i jajowników z maszkaronami w zwornikach. Na ścianie południowej odkryto pod tynkiem bardzo interesujące fragmenty dekoracji sgraffitowej o motywach figuralnych. Pałac rozbudowano w XIX w. W pałacowej kaplicy, pokrytej fragmentami XVII-wiecznych fresków, znalazła pomieszczenie izba regionalna. Bogate zdobieniami późnorenesansowych stiuków sklepienie kaplicy przedstawia herby dawnych właścicieli: Pomian, Grzymała, Rola i Jastrzębiec. W izbie mieści się stała wystawa obrazująca dzieje Poddębic i okolicy.
- 100 rocznicę przybycia Marii Konopnickiej do Bronowa upamiętniono w 1962 ustawieniem w pobliżu bramy głazu, pod którym umieszczono garść ziemi z Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, gdzie poetka została pochowana, zaś na głazie umieszczono tablicę z wierszem poetki:
- W kamieniu polnym...
Niech mi kamieniarz lireczkę wyryje,
A niechaj na nim napisu nie kładzie,
Tylko w zakątku, gdzie brzoza szum niesie...
- W centrum miasta stoi kościół św. Katarzyny z ok. 1610 r. fundowany przez Barbarę z Karśnickich Grudzińską „białogłowę cnót wysokich i jałmużnicę wielką” (K. Niesiecki), wzniesiony na miejscu poprzedniego, który już istniał w 1400 r. Budowę ukończył syn Barbary i Zygmunta wojewody rawskiego, Stefan. Kościół pierwotnie jednonawowy, z nawami dobudowanymi w 1895 r. posiada cechy renesansowej architektury sakralnej. Na uwagę zasługuje stiukowa dekoracja wnętrza, złożona z cienkich wałków i rozet. W kartuszach narożnych monogramy Jezusa i Marii oraz herby fundatorów: Grzymała, Lubicz, Pomian i Poraj. Ołtarz główny z 1 poł. XVII w. z rzeźbami świętych, wysokiej wartości artystycznej. Ambona intarsjowana z postaciami 4 ewangelistów oraz motywami roślinnymi. Szereg rzeźb i obrazów z XVII w. do początku XIX w. Dzwonnica murowana z XVII w.
- Na obrzeżach parku miejskiego, przy ulicy Adama Mickiewicza, stoi kościół ewangelicki, zbudowany w 1871 r. Był kościołem parafialnym, obecnie pełni funkcję sali koncertowej oraz pijalni wody termalnej.
- Przy szosie do Łodzi parafialny cmentarz katolicki założony w połowie XIX w. Jest tu mogiła, w której spoczywa 56 powstańców z 1863 (35 n.n.) poległych w bitwach pod Niewieszem, Poddębicami i Dalikowem. W 1917 na mogile tej ustawiono pomnik.
- Przy ulicy Łódzkiej znajdują się też cmentarze: ewangelicki i żydowski. Ten ostatni, zniszczony przez Niemców, jest otoczony opieką Żydów z Izraela i Ameryki. Zachowała się też synagoga.
Przyroda
Rzeka Ner, w której do 1958 istniało bogate życie biologiczne, stanowiła problem dla miasta, ponieważ była ściekiem przemysłowym i asenizacyjnym Łodzi i Pabianic. Rzeka powoli oczyszcza się, co roku na początku wiosny można zaobserwować łabędzie nieme (cyngus olor). Miasto leży w niecce kredowej, która w tym miejscu jest wybrzuszona. Zalegający w okolicy płytko kamień kredowy używany był jeszcze w latach powojennych jako materiał budowlany.
Wokół pałacu Zygmunta Grudzińskiego znajduje się park przylegający do Neru, o powierzchni 3,6 ha, z pomnikowymi okazami drzew tworzącymi efektowne skupiska. W pn.-zach. części parku wznosi się wyraźny stok porośnięty sosną zwyczajną z domieszką rzadkiego gatunku sosny czarnej. Do niedawna była tu też lipa o obwodzie pnia prawie 6 m, kępa modrzewia europejskiego, płaczące odmiany wierzby białej, jesionu wyniosłego i brzozy brodawkowatej. Ciekawym fragmentem parku jest wysoka kamienna grota z okazałym jesionem na zapleczu.
Park wraz z Bulwarem nad Nerem stanowią od 2007 roku Poddębicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy.
Na przełomie 2009 i 2010 roku w Poddębicach wykonano odwiert o głębokości 2039 m z którego zostaje czerpana woda termalna, która służy do ogrzewania budynków komunalnych i innych gmachów użyteczności publicznej. Woda ta jest również wykorzystywana w Poddębickich Basenach Termalnych.
Transport
Kilometr od miasta przebiega linia kolejowa nr 131 magistrala węglowa, łącząca Górny Śląsk z jego kopalniami węgla kamiennego z portem morskim w Gdyni, na której znajduje się stacja kolejowa Poddębice.
W Poddębicach krzyżują się drogi:
- droga krajowa nr 72: Konin – Turek – Uniejów – Łódź – Brzeziny – Rawa Mazowiecka
- droga wojewódzka nr 703: Porczyny – Poddębice – Stary Gostków – Łęczyca – Piątek – Łowicz
10 kilometrów na północ od miasta, przy drodze na Łęczycę, znajduje się węzeł drogowy Wartkowice ze zjazdem na autostradę A2, łączącą Poznań z Łodzią i Warszawą.
Turystyka
W Poddębicach zaczyna się znakowany na niebiesko 
szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej długości 14 km, prowadzący do Bronowa.
Po Ziemi Poddębickiej. Długość szlaku wynosić będzie 131,7 km (powiat), w tym na terenie Gminy Poddębice – 37,6 km. Szlak będzie się rozpoczynał w Poddębicach i przebiegał przez Pragę, Bałdrzychów i Businę. Drugi odcinek przecinał będzie wsie Góra Bałdrzychowska i Kałów.
Gorących Źródeł. Długość szlaku wynosić będzie 136,5 km. Przebiega przez Poddębice, Dalików, Pęczniew, Uniejów, Wartkowice, Zadzim.
Kultura
- Poddębicki Dom Kultury i Sportu
- Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna
- Biblioteka Pedagogiczna
- Pijalnia Wód Termalnych
Sport
W mieście, od 1958 roku, działa klub piłki nożnej, LKS Termy Poddębice, występujący obecnie (sezon 2023/2024) w klasie okręgowej, gr. Łódź.
Wspólnoty wyznaniowe
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół Rzymskokatolicki
- Kościół Ewangelicko-Augsburski
- Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego
- Świadkowie Jehowy
- zbór Poddębice (Sala Królestwa).
Edukacja
- Szkoła Podstawowa im. Lotników Polskich
- Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II
Przypisy
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny , demografia.stat.gov.pl .
- ↑ Poddębice. poddebicki.pl. . (pol.).
- ↑ Przeszłość administracyjna ziem województwa łódzkiego, w: Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Łódź 1929, s. 15.
- ↑ Stad, 100 mln jaj z Poddębic, Słowo Powszechne, PAX, Warszawa, nr 180/1981, s. 9.
- ↑ Poddębice w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Ustalono to na podstawie prac archeologiczno-konserwatorskich w latach 2011–2012. Przy okazji zostały odkryte polichromie na jego wschodniej ścianie, które zostaną odrestaurowane ((JAZ), Pałac starszy o 200 lat., „Express Ilustrowany” , 24 IX 2012, nr 223, s. 7).
- ↑ „Łódź w Ilustracji”, nr 36, 2 IX 1928, s. 3.
- ↑ Skarb - Ner Poddębice , www.90minut.pl .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
Bibliografia
- J. Pietrzak, Potyczka pod Poddębicami, „Na sieradzkich szlakach”, nr 4/II/ 1986, s. 8–9.
- J. Pietrzak, Kościół św. Katarzyny w Poddębicach, „Na sieradzkich szlakach”, nr 1/1988, s. 8–9.
- A. Ruszkowski, Sieradz i okolice, Sieradz 2000.
- M. Urbański, Wykopaliska archeologiczne w Poddębicach, „Na sieradzkich szlakach” nr 1/1998, s. 19
Linki zewnętrzne
- Poddębice, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 370.
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
Siedziba gminy: Poddębice
