Bu makale, günümüzde büyük önem taşıyan ve ilgi duyulan bir konu olan Revvâdîler konusunu ele alacaktır. Revvâdîler, toplumun çeşitli yönleri üzerindeki etkisi nedeniyle uzun süredir uzmanların, araştırmacıların ve genel kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Makale boyunca, konunun kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyonunu sağlamak amacıyla Revvâdîler üzerine farklı bakış açıları, çalışmalar ve düşünceler analiz edilecektir. Ayrıca, bu son derece önemli konu etrafında diyaloğu ve eleştirel düşünceyi geliştirmek amacıyla Revvâdîler ile ilgili olası çözümler, ilerlemeler ve zorluklar araştırılacaktır.
Revvadiler (Arapça: بنو روّاد), 955-1071 yılları arasında Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgesinde bulunan aslen Ezd Arap asıllı Sünni Müslüman bir Kürt hanedanıydı. Revvadiler 8. yüzyılın sonlarında ve 9. yüzyılın başlarında Tebriz ve güneydoğu Azerbaycan'ı yönetti. Aile, 10. yüzyılın başlarında Kürtleşerek Tebriz ve Marağa merkezli hale geldi.
955-1071 | |||||
Başkent | Tebriz | ||||
---|---|---|---|---|---|
Resmî dil(ler) | Farsça(Saray ve edebiyat) Azerice(yerel halk) Kürtçe(hanedan) | ||||
Resmî din | İslam | ||||
Tarihçe | |||||
|
Revvadilerin aslen Yemenli Arap Ezd kabilesine mensup oldukları ve sonradan bölgeye gelmiş Kürt aşiretleri ile karışarak Kürtleştikleri iddia edilir. Abbasi Halifesi tarafından 758 senesinde Basra'dan alınarak Azerbaycan'a yerleştirilmişlerdir. Revvad b. Müsenna el-Ezdî'yi, Azerbaycan valisi güvenliği sağlama amaçlı Tebriz civarında vazifelendirmiştir. Daha sonra onun soyundan gelen torunları 8. ve 9. yüzyıllarda Abbasiler'in Tebriz valisi olarak vazife yapmışlardır. Revvadiler, 10. yy'ın başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen Kürt varlığıyla özellikle Hezbani aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.
Salariler egemenliğinin zayıfladığı dönemde güç kazanan Tebriz, Maraga ve Ahar hâkimi Ebülhica bin er-Revvad, 981 yılında sonuncu Salari hükümdarı İbrahim bin Merzban'ı tahttan indirerek Revvadiler devletini kurmuştur. Ayrıca, Revvadiler, Muğan hakimi Sipehbud’u mağlup edip kendilerine bağlamışlardır.
1054 yılında Sultan Tuğrul Bey'in öncülüğünde Güney Azerbaycan'a akın eden Büyük Selçuklu Devleti ordusu, Tebriz'e kadar ilerlemiştir. Rakibi karşısında zayıf düşen Revvadi hükümdarı Ebu Mensur Vehsudan, Tuğrul Bey’in hâkimiyetini kabul etmiş ve adına hutbe okunmasını emredip, sultana değerli hediyeler vermiş Selçuklular'la iyi ilişkiler geliştirmiştir. Revvadilerin hakimiyetine Malazgirt Savaşı'ndan sonra son verilmiştir, bu tarihten sonra Revvadiler hakkında bilgi bulunmaz.