Osmanlı hükûmeti

Bu yazıda, farklı geçmişlere ve ilgi alanlarına sahip insanların dikkatini çeken bir konu olan Osmanlı hükûmeti'i derinlemesine inceleyip analiz edeceğiz. Eksiksiz ve aydınlatıcı bir vizyon sağlamak amacıyla, kökeni ve evriminden mevcut toplum üzerindeki etkisine kadar Osmanlı hükûmeti ile ilgili farklı yönleri ele alacağız. Multidisipliner bir yaklaşımla, çeşitli bağlamlardaki önemini ve çevremizdeki dünyayı algılama ve anlama biçimimizi nasıl şekillendirdiğini inceleyeceğiz. Aynı şekilde, deneyimleri ve bilgileri bugün Osmanlı hükûmeti anlayışını ve anlamını zenginleştirecek alandaki uzmanların ve kahramanların sesini duyuracağız.

Osmanlı hükûmeti, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki çağdaş idare sistemlerine ayak uydurmak amacıyla 19. yüzyılın başından itibaren uyguladığı kabine sistemidir. Günümüzdeki Bakanlar Kurulu sistemine çok benzemekteydi.

İlk Osmanlı hükûmet sistemi

Ana madde: Divan-ı Hümayun

Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan başlayarak 18. yüzyılın sonuna kadar kullandığı hükûmet yapısı Divan-ı Hümayun denilen kurulu esas alıyordu. Padişahın başkanlık ettiği bu kurulun en önemli üyeleri Vezir-i Azam, Kubbealtı Vezirleri, Defterdar, Sadaret Kethüdası, Nişancı, Reis-ül Küttab ve Çavuşbaşı gibi devlet görevlileriydi. Bu kurulun toplantılarına gerektikçe Kaptan-ı Derya ve Yeniçeri Ağası da katılırdı. Zaman geçtikçe padişahlar Divan-ı Hümayun'a katılmamaya başladılar. Divan-ı Hümayun'un başkanlığını Vezir-i Azam (Sadrazam) yürütmeye başladı. Artık Sadrazamın özel ikâmetgâhı olan Bab-ı Ali aynı zamanda da Osmanlı Hükûmetini temsil ediyordu.

II. Mahmut ve Abdülmecit döneminde yapılan hükûmet reformları

1826 yılından sonra Bab-ı Ali artık Sadrazam'ın özel ikâmetgâhı olmaktan çıktı ve bir devlet dairesi haline geldi. Devletin önemli kurumları devletin Nişancı ve Reis-ül Küttab yüksek kademedeki devlet görevlilerinin şahsına dayanmak yerine kalıcı kurumlar haline getirildi. Bu kurumlara Nezaret (Nazırlık yani Bakanlık) adı verildi ve hükûmet nazırları (yani bakanlar) bu kurumları yöneten kişiler haline geldi. Hükûmet nazırlarının belirli aralıklarla yaptığı toplantılara ise Meclis-i Vükelâ (yani Bakanlar Kurulu) adı verilmeye başladı. Böylece artık batı anlamında Başbakan ve Bakanlar Kurulu'na dayalı bir hükûmet sistemi oluşturulmuş oldu.

Nazırlıklar

Son dönem Osmanlı hükûmetlerindeki başlıca nazırlıklar şöyledir:

Kaynakça

  1. ^ "Osmanlı Devleti'nde Islahat Hareketleri ve Batı Medeniyetlerine Giriş Gayretleri (1700-1839), Mehmet Karagöz, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 6 Sayfa: 173-194, 1995" (PDF). 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2011. 
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot