Gintautas Paluckas | |
---|---|
Paluckas, 2023 | |
18. Litvanya Başbakanı | |
Görevde | |
Makama geliş 12 Aralık 2024 | |
Cumhurbaşkanı | Gitanas Nausėda |
Yerine geldiği | Ingrida Šimonytė |
Seimas Üyesi | |
Görevde | |
Makama geliş 13 Kasım 2020 | |
Seçim bölgesi | Çoklu bölge |
Sosyal Demokrat Parti Lideri | |
Görev süresi 6 Mayıs 2017 - 22 Ocak 2021 | |
Yerine geldiği | Algirdas Butkevičius |
Yerine gelen | Vilija Blinkevičiūtė |
Vilnius Belediye Başkan Yardımcısı | |
Görev süresi 22 Nisan 2015 - 24 Nisan 2019 | |
Belediye Başkanı | Remigijus Šimašius |
Yerine geldiği | Jonas Pinskus |
Yerine gelen | Vytautas Mitalas |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 19 Ağustos 1979 Panevėžys, Litvanya SSC, Sovyetler Birliği |
Partisi | Sosyal Demokrat (2003-günümüz) |
Evlilik(ler) | Ilma Paluckė |
Çocuk(lar) | 2 |
Bitirdiği okul | Vilnius Üniversitesi |
Gintautas Paluckas (d. 19 Ağustos 1979), 12 Aralık 2024'ten bu yana Litvanya'nın 18. başbakanı olarak görev yapan Litvan bir siyasetçidir. Paluckas, 2015-2019 yılları arasında Vilnius Belediye Başkan Yardımcısı, 2017-2021 yılları arasında Litvanya Sosyal Demokrat Partisi (LSDP) lideri olarak görev yaptı ve 2020 seçimlerinden bu yana Seimas üyesidir.
2024 Litvanya parlamento seçimlerinde Paluckas tek üyeli Utena seçim bölgesinde yarıştı ancak üçüncü oldu. Buna rağmen, LSDP genel seçimleri kazandı ve Paluckas partinin nispi temsil listesi aracılığıyla Seimas'ta bir sandalye elde etti. Daha sonra, Litvanya başbakanı olarak aday gösterildi ve onaylandı.[1] Nemunas Şafağının iktidar koalisyonuna dahil edilmesi, insan hakları örgütleri ve Litvanya'nın Yahudi toplumu tarafından tartışmalara ve kınamalara yol açtı.[2][3]
Gintautas Paluckas 19 Ağustos 1979'da Panevėžys'te doğdu.[4] Babası mühendis, annesi ise ekonomist olarak çalışmıştır.[5] Paluckas 1997 yılında Panevėžys J. Balčikonis Gymnasium'dan mezun oldu. 2000-2001 yılları arasında Londra'da bir dil okulunda İngilizce eğitimi aldı.[6] 2003 yılında Vilnius Üniversitesi Matematik ve Enformatik Fakültesinden, 2004 yılında ise Uluslararası İşletme Okulundan mezun oldu. O yıldan başlayarak VÜ Hukuk Fakültesinde okudu.[7]
Paluckas, gençliğinde kısa bir süre Anavatan Birliğinin gençlik kanadı olan Genç Muhafazakârlar Birliğine üye olmuştur.[8][9] 2003 yılından bu yana Litvanya Sosyal Demokrat Partisi (LSDP) üyesidir.[8][9]
2003-2005 yılları arasında Litvanya Sosyal Sigorta Kurumunda (Sodra) baş uzman olarak görev yaptı.[5] 2005 yılından itibaren Avrupa Parlamentosu üyesi Justas Paleckis'in asistanı olarak görev yaptı. 2007-2009 yılları arasında Vilnius şehir belediyesinde idaremüdürü olarak görev yaptı.[7]
Paluckas, 2013 yılından itibaren Litvanya Sosyal Demokrat Partisi genel sekreteri, LSDP Konsey ve Yönetim Kurulu üyesiydi.
Paluckas, 2015-2019 yılları arasında Vilnius Belediye başkan yardımcısı olarak görev yaptı.[4] 2015 Avrupa göçmen krizinin zirvede olduğu dönemde, kentin gelen mültecileri barındırmak için Arapça anaokulu grupları oluşturmayı düşünmesini önerdi.[10]
2017 yılında Paluckas, dönemin Ekonomi Bakanı Mindaugas Sinkevičius'u ikinci turda yenerek Litvanya Sosyal Demokrat Partisinin liderlik seçimini kazandı.[11][12] Seçim sırasında Paluckas partinin yenilenmesi ve sosyal demokrat değerlerin yeniden tesis edilmesi üzerinde durdu ve partinin Litvanya Çiftçiler ve Yeşiller Birliği ile koalisyon kurma kararını eleştirdi.[13] Paluckas'ın liderliğinde parti bir yenilenme ilan etti[14] ve ilerici vergilendirme, işçi kooperatiflerinin teşviki, kadın hakları ve LGBT hakları ile NATO ve Avrupa Birliği'ne desteği teyit ederken aynı zamanda Avrupa'nın kemer sıkma politikalarına karşı çıkan yeni bir parti programı tanıttı.[15] Paluckas'ın rakibi Mindaugas Sinkevičius, Molėtai parti bölümündeki iddia edilen ihlallerin yanı sıra Pasvalys, Akmenė, Vilkaviškis ve Raseiniai'deki seçim hilesi şüpheleri nedeniyle liderlik seçimi hakkında şikayette bulundu.[16][17]
LSDP'nin liderlik seçiminin ardından parti, tüm üyeleri arasında yapılan bir anketle iktidar koalisyonundan ayrılma kararı aldı. LSDP'nin Seimas üyelerinin çoğunluğu yeni bir parti olan Litvanya Sosyal Demokrat İşçi Partisini (LSDDP) kurmak üzere partiden ayrıldı ve iktidar koalisyonunda kaldı.[18] Eski parti lideri ve Litvanya Başbakanı Algirdas Butkevičius'a göre Paluckas kendi üyelerini ve yabancı üyeleri bölmeye başladı ve ardından partiyi bölerek parti lideri seçiminde rakibi Mindaugas Sinkevičius'u destekleyenleri izledi.[19]
Paluckas 2019 yılında yeniden parti liderliğine seçildi.[20]
Paluckas 2019'da Vilnius'un Žirmūnai seçim bölgesinde bir parlamento ara seçiminde aday oldu. Bu parlamento koltuğuna Aušra Maldeikienė sahipti, ancak Avrupa Parlamentosuna seçilmesinin ardından boşaldı.[21] Paulė Kuzmickienė, Paluckas'ın %46,98'ine kıyasla %52,03 oyla kazandı. Paluckas seçimi kaybetmesinden düşük katılım oranını sorumlu tuttu.[22]
Paluckas 2020 yılında partinin lideri olarak Litvanya Parlamentosuna seçildi. Tek üyeli Utena seçim bölgesinde, ilk sayımda rakibiyle tamamen aynı sayıda oy alması nedeniyle yapılan yeniden sayımın ardından ikinci oldu.[23][24] Paluckas yine de nispi temsili kullanarak ülke çapındaki seçim bölgesinde bir sandalye elde etti.[25] Ancak, LSDP'nin sandalye sayısının on yediden on üçe düştüğü 2020 parlamento seçimlerinin ardından Paluckas partinin performansı konusunda eleştirilere maruz kaldı. Paluckas ayrıca seçimlerin ikinci turunda Litvanya Çiftçiler ve Yeşiller Birliği adaylarını destekleme kararı nedeniyle de eleştirilere maruz kaldı. Başlangıçta, 2021 liderlik seçimlerine katılmaya istekli olduğunu belirtti.
22 Ocak 2021 tarihinde Paluckas, parti konseyinin 2020 Litvanya parlamento seçim sonuçlarının tatmin edici olmadığı ve liderliğinin beklenen standartları karşılamadığı yönündeki değerlendirmesine yanıt vererek Litvanya Sosyal Demokrat Partisi liderliği görevinden istifa etti.[26][27]
Litvanya Sosyal Demokrat Partisi (LSDP) Genel Başkan Yardımcısı Paluckas, 2024 Litvanya parlamento seçimlerine katıldı. Tek üyeli Utena seçim bölgesini üçüncü sırada tamamlayan Paluckas,[28] LSDP'nin aday listesindeki konumundan yararlanarak nispi temsil sistemiyle Seimas'ta bir sandalye elde etti.[29]
Sosyal Demokrat Parti lideri Vilija Blinkevičiūtė, 30 Ekim 2024 tarihinde düzenlediği basın toplantısında partinin başbakan adayı olmayacağını açıkladı. Blinkevičiūtė, parti başkanlık divanının Paluckas'ı Litvanya Başbakanlığı için aday olarak önermeye karar verdiğini açıkladı.[30]
Blinkevičiūtė, kampanya boyunca partisinin başarılı olması halinde Başbakanlık görevini üstlenmek istediğini belirtmişti. Ancak basın toplantısında, görevden çekilme kararını etkileyen faktörler olarak yaş ve sağlık gibi kişisel hususları gösterdi. Avrupa Parlamentosu üyesi olarak 2029 yılına kadar sürecek olan görev süresini tamamlama niyetini teyit etti.[30]
Sosyal Demokrat Parti Başkanlık Divanı oybirliğiyle Paluckas'ı aday göstermeye karar verdi. Blinkevičiūtė'ye göre Paluckas, hem yerel yönetim hem de ulusal siyasetteki kapsamlı deneyimi nedeniyle seçildi. Ayrıca, Paluckas'ın 60.000 Litvanyalının kendisine oy vermesiyle önemli bir halk desteği aldığı kaydedildi.[31] Resmi seçim verilerine göre Paluckas 58.827 oy alarak 91.526 oyla birinci olan Blinkevičiūtė'nin ardından ve 48.470 oyla üçüncü olan Juozas Olekas'ın önünde parti listesinde ikinci sırada yer aldı.[32]
Aynı basın toplantısında Paluckas, merkez sol koalisyonun kurulmasına ilişkin istişarelere devam etme niyetinde olduğunu açıkladı. Milliyetçi Nemunas Şafağı Partisi de dahil olmak üzere Blinkevičiūtė tarafından daha önce reddedilen siyasi gruplarla görüşmelere devam etme planlarını doğruladı.[33]
Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda, Blinkevičiūtė'nin adaylığını sunmama kararı hakkında önceden bilgilendirildiğini doğruladı. Nausėda ayrıca Blinkevičiūtė'nin Başbakanlık görevini yürütmesini engelleyebilecek koşulların farkında olduğunu da doğruladı. Nausėda, etik olmayacağını belirterek bu koşulların adını vermeyi reddetti.[34]
Gintautas Paluckas, siyasi kariyerinin yanı sıra çeşitli sosyal ve toplumsal girişimlerde de aktif olarak yer almıştır. Eğitim, sosyal refah ve çevresel sürdürülebilirlikle ilgili konuları desteklemiştir. Paluckas ayrıca, tüm vatandaşlar için verimliliği ve erişilebilirliği artırmayı amaçlayarak, devlet hizmetlerinde dijital yenilik ve modernizasyonun sesli bir savunucusu olmuştur. Kamu yönetiminde şeffaflık ve hesap verebilirliği teşvik etme çabaları, hem yerel hem de uluslararası alanda tanınmasını sağlamıştır.[35]
31 Ekim'de Başbakan Ingrida Šimonytė, Paluckas'ın yürütme organında yeterli deneyime sahip olmadığını belirtti. Šimonytė ayrıca Paluckas'ın sınırlı bir tecrübeye sahip olduğunu ve bu tecrübeyi ağırlıklı olarak Vilnius şehir belediyesi yönetiminde çalışırken kazandığını belirtti. Šimonytė ayrıca Paluckas'ın kamu görevinin kötüye kullanılmasıyla ilgili bir mahkûmiyeti olduğunu da vurguladı.[36] 30 Ekim'de Seimas Başkanı Viktorija Čmilytė-Nielsen, Blinkevičiūtė'nin adaylık kararının seçim kampanyası sırasında verilen taahhütlere olan güveni zedelediği için kabul edilemez olduğunu ifade etti.[37]
"Litvanya İçin" Demokratlar Birliğini temsil eden Linas Kukuraitis, Paluckas'ı profesyonelliği ve siyasi diyaloğa olan bağlılığının yanı sıra Litvanya'daki sivil toplum kuruluşları ve sendikalarla olan bağları dolayısıyla övdü. Litvanya Sosyal Demokrat Partisi adına konuşan Remigijus Motuzas da Paluckas'ı överken, "son parlamento döneminde Seimas'taki ısrarlı çalışmalarıyla, muhalefette bile birçok şey yapmanın ve kendi önceliklerini hayata geçirmenin mümkün olduğunu açıkça gösterdiğini" ifade etti.[38]
21 Kasım'da Paluckas, Seimas tarafından 88 oyla Başbakan olarak aday gösterildi - koalisyonun tüm milletvekillerinin yanı sıra Artūras Zuokas ve Vitalijus Šeršniovas.[38]
7 Aralık 2010 tarihinde Vilnius şehri Birinci Bölge Mahkemesi Paluckas'ı görevi kötüye kullanmaktan suçlu bulmuş ve bir yıl ertelemeli iki yıl hapis cezasına çarptırmış ve cezanın ertelenmesini denetleyen kurumun izni olmadan ikamet ettiği yeri yedi günden fazla terk etmemesini emretmiştir. Mahkeme, Paluckas'ın Vilnius'taki kemirgen imha hizmetleri için açılan kamu ihalesi sırasında görevini kötüye kullandığını tespit etti. Paluckas'ın Vilnius şehir belediyesine elli yedi bin litadan fazla tazminat ödemesine karar verildi.[39]
2012 yılında Vilnius şehri Birinci Bölge Mahkemesi tarafından verilen karar, Litvanya Yüksek Mahkemesinin Vilnius şehri Birinci Bölge Mahkemesinin nihai ve temyiz edilemez kararı ile onanmıştır: Paluckas, şeffaf olmayan bir kamu alım ihalesinde görevini kötüye kullanmaktan suçlu bulundu.[40]
Şubat 2018'de Merkez Seçim Komisyonu, Gintautas Paluckas'ın o dönemde Palanga Belediye Meclisinde görev yapan kardeşi Danas'ın 2006 yılında İtalya'da bir suçtan hüküm giydiği ancak adaylığını koyarken bunu beyan etmediği iddialarını araştırdı.[41][42][43][44] Bunun sonucunda Danas Paluckas'ın yetkileri elinden alınmış, ancak Paluckas herhangi bir suç işlediğini reddetmişti. Daha sonra 2018 yılında Litvanya Devlet Güvenlik Dairesi tarafından, MG Baltic iş grubunun Gintautas Paluckas'ı karalamak için İtalya hikâyesini dezenformasyon olarak uydurduğu ortaya çıkarıldı; iddiaya göre şirket, Paluckas'ın LSDP liderliğinden memnun değildi.[43]
Ekim 2024'te Linas Jegelevičius tarafından bölgesel Palangos tiltas gazetesi için yürütülen bir soruşturma, Palanga Belediye Meclisi üyesi Svetlana Tučkė'nin Litvanya Parlamentosunun iki farklı üyesi için Seimas asistanı olarak görev yaptığını ortaya çıkardı: Gintautas Paluckas ve Tomas Bičiūnas. Sosyal Demokrat Parti üyesi olan Tučkė, Kasım 2020'den Ocak 2021'e kadar %125 iş yükü ile Paluckas'ın asistanı olarak istihdam edildi. Ocak 2021'den itibaren Tučkė, Paluckas için tam zamanlı ve Bičiūnas için %25 zamanlı olarak çalıştı; aynı zamanda Palanga Belediye Meclisi üyesi olarak görev yaptı.[45]
Kasım 2024'te Baltic News Service (BNS), her ikisi de Paluckas ve Mindaugas Milašauskas'ın ortak olduğu Garnis ve Emus şirketleriyle ilgili soruşturmalar yayınladı. BNS, Paluckas'ın %49 hissesine sahip olduğu batarya depolama şirketi Garnis'in Çin'den lityum demir fosfat bataryaları satın aldığını ortaya çıkardı.[46] Garnis CEO'su Andrius Aglinskas, şirketin ürünlerinin henüz prototip aşamasında olduğunu belirtti, ancak Avrupa'da üretilen muadillerinin olmaması nedeniyle nihai ürünün Çin'den gelen pilleri içerebileceğini göz ardı etmedi. Paluckas'ın %51 hissesine sahip olduğu ev aletleri şirketi Emus, "sıfır Çin politikası" uygulamayı hedefliyor, ancak hammadde alımlarının %1'inden azını oluşturduğu iddia edilen bazı bileşenleri Çin'den ithal ediyor.[47] Söz konusu haberler, Paluckas'ın, önceki Litvanya hükûmetinin Vilnius'ta bir Tayvan Temsilciliği açılmasına verdiği destek nedeniyle Çin tarafından kesilen Çin-Litvanya ilişkilerini normalleştirme niyetini açıklamasından kısa bir süre sonra ortaya çıktı.[48]
Gintautas Paluckas, Ilma Paluckė ile evlidir.[49] İki çocukları var.[5] Paluckas, 2023 itibarıyla 2,13 milyon euroluk mal varlığıyla Seimas'ın en zengin ikinci üyesidir.[50] Ailesinin Türkiye'de bir ceviz bahçesinin yanı sıra Brezilya'da bir arsası bulunmaktadır.[9]
Paluckas, anadili Litvancanın yanı sıra akıcı İngilizce, yetkin Rusça ve temel düzeyde İspanyolca ve Portekizce konuşmaktadır.[4] Hobileri arasında balık tutmak, basketbol oynamak ve tavuk ve ördek yetiştirmek yer almaktadır.[4][5] Paluckas Litvanya Tüfekçiler Birliği üyesidir.[4]
Ulusal basında çeşitli makaleleri ve siyasi değerlendirmeleri bulunmaktadır.[51]