Akdeniz iklimi
Günümüz dünyasında Akdeniz iklimi toplumumuzda temel bir rol oynamaktadır. Siyasette, ekonomide, kültürde ya da başka herhangi bir alanda Akdeniz iklimi'in hayatımız üzerinde önemli bir etkisi var. Tarih boyunca Akdeniz iklimi çalışma, tartışma ve çekişme konusu olmuştur ve etkisi bugün de geçerliliğini korumaktadır. Bu makalede Akdeniz iklimi ile ilgili farklı yönleri keşfederek onun çağdaş dünyadaki önemini ve rolünü analiz edeceğiz. Akdeniz iklimi, kökeninden bugünkü önemine kadar insanlığın evriminde çok önemli bir rol oynamıştır ve çalışması etrafımızdaki dünyayı daha iyi anlamamıza olanak sağlar.
Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneşışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 26-28 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.
Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600 –1000 mm arasındadır. Yağış rejimi düzensizdir. Maki bitkisi sıklıkla görülür.Kışları ılıman bir şekilde geçer kış mevsiminde kar genelde yağmaz.
Görüldüğü yerler
Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler, Avustralya'nın güneybatısı, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Kap Bölgesi, Şili'nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika'da Kaliforniya çevresinde etkilidir. Akdenize kıyısı bulunmasına rağmen Libya ve Mısır kıyılarında görülmez. Yer şekillerinin engebesiz olmasından dolayı iç kısımlardaki çöl iklimi kıyılara kadar etkilidir.
Türkiye'de Akdeniz iklimi esas karakterini Akdeniz Bölgesi'nde, Torosların denize bakan yamaçlarında 800-1000 metre yüksekliğe kadar olan alanlarda gösterir. Daha yüksek alanlarda ise Akdeniz dağ iklimi görülür. Ege kıyları boyunca kuzeye gidildikçe karakterinde değişiklikler görülmekle birlikte, kıyılar ve içeriye doğru uzanan grabenler boyunca görülür. Marmara Bölgesi'nde Güney Marmara kıyıları ile Trakya'nın Ege kıyılarında görülürken, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde iste Orta Fırat Bölümünde Gaziantep ve Kilis çevresinde görülmektedir.
Bitki örtüsü
Bitki örtüsü kızılçam ormanlarıdır. Alçak alanlarda (0–800 m) makiler bu ormanların tahribiyle oluşmuştur. Makiler yaz kuraklığına dayanabilen kısa bodur ağaçlardan meydana gelen bitki topluluklarıdır.
.jpg)
Akdeniz ikliminde yetişen başlıca ağaçlar şunlardır:
- Defne, okaliptüs, çam ve selvi gibi yaprak dökmeyen ağaçlar.
- Çınar ve meşe gibi yaprak döken ağaçlar.
- Zeytin, incir, ceviz ve üzüm gibi meyve ağaçları.
Bununla birlikte, çalı ve ot toplulukları da Akdeniz ikliminin bitki örtüsünde önemli bir yer kaplamaktadır.
Akdeniz'e kıyısı olmamasına rağmen iklim özelliklerinin görüldüğü bölgelerden Kaliforniya'da chaparral, Şili'de matorral, Kap Bölgesi'nde fynbos, Avustralya'da ise mallee ve kwongan çalılıklarına dayalı bir bitki örtüsü hakimdir. Kaliforniya ve Kap Bölgesi'ndeki doğal bitki örtüsünün bir kısmı, tarıma elverişli alanlar oluşturmak için tahrip edilmiştir. Ancak bu bölgelerdeki bitki çeşitliliği hala zengin olarak değerlendirilmektedir.
Alt türleri
Akdeniz iklimi, sıcaklık ortalamalarına göre sıcak yaz Akdeniz iklimi, ılık yaz Akdeniz iklimi ve soğuk yaz Akdeniz iklimi olarak üçe ayrılmaktadır. Dünya üzerinde Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerin çoğu, sıcak yaz Akdeniz iklimi özelliklerine sahiptir.
İklim diyagramları
| İklim diyagramı: Antalya | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O | Ş | M | N | M | H | T | A | E | E | K | A |
224
15
5
|
156
15
6
|
96
18
8
|
58
21
11
|
31
25
15
|
7
30
19
|
3
34
22
|
2
34
22
|
13
31
19
|
78
26
15
|
137
21
10
|
259
16
7
|
| sıcaklık (°C) • yağış (mm) kaynak: www.mgm.gov.tr | |||||||||||
| İklim diyagramı: İzmir | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O | Ş | M | N | M | H | T | A | E | E | K | A |
121
12
5
|
101
13
6
|
74
16
7
|
47
20
11
|
29
26
15
|
8
30
20
|
2
33
22
|
2
32
22
|
15
29
18
|
44
24
14
|
95
18
10
|
144
14
7
|
| sıcaklık (°C) • yağış (mm) kaynak: www.mgm.gov.tr | |||||||||||
| İklim diyagramı: Çanakkale | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O | Ş | M | N | M | H | T | A | E | E | K | A |
90
9
3
|
71
10
3
|
67
12
4
|
47
17
8
|
32
22
12
|
21
27
16
|
12
30
19
|
6
30
19
|
23
26
15
|
54
20
12
|
86
15
8
|
111
11
5
|
| sıcaklık (°C) • yağış (mm) kaynak: www.mgm.gov.tr | |||||||||||
Kaynakça
- ^ EKEN, Mehmet ve ark. "Akdeniz İklimi" (PDF). KLİMATOLOJİ II. dmi.gov.tr. 31 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2014.
- ^ "Güneydoğu Anadolu Böl. - Türkiye'nin Coğrafi Bölgeleri". www.cografya.gen.tr. 22 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "Gaziantep ve çevresinin iklimi" (PDF). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2024.
