W tym artykule poznamy świat Współczynnik Giniego, temat, który w ostatnich latach przykuł uwagę zarówno ekspertów, jak i entuzjastów. Od momentu powstania Współczynnik Giniego wywołał pełne pasji debaty i wywołał falę badań i dyskusji w wielu dziedzinach. Dzięki wpływowi obejmującemu wiele aspektów społeczeństwa Współczynnik Giniego pozostawił znaczący ślad w kulturze, polityce, nauce i technologii. Na tych stronach szczegółowo przeanalizujemy różne podejścia i perspektywy, które powstały wokół Współczynnik Giniego, badając jego pochodzenie, ewolucję i wpływ na dzisiejszy świat.
Współczynnik Giniego, także wskaźnik Giniego lub indeks Giniego – stosowana w statystyce miara koncentracji (nierównomierności) rozkładu zmiennej losowej. W ekonomii miara stopnia nierówności dochodowej.
Nazwa współczynnika pochodzi od nazwiska jego twórcy, włoskiego statystyka Corrado Giniego.
Jeżeli obserwacje są uporządkowane w kolejności rosnącej, wówczas współczynnik Giniego wyraża się wzorem:
gdzie to wartość i-tej obserwacji (np. dochód i-tego gospodarstwa domowego), a to średnia wartość wszystkich obserwacji (np. przeciętny dochód gospodarstw domowych), czyli:
Współczynnik Giniego stanowi dwukrotność pola obszaru pomiędzy krzywą Lorenza a przekątną kwadratu jednostkowego. W przypadku gdy bok kwadratu jest różny od 1 (krzywa Lorenza jest nieznormalizowana), wzór przyjmuje postać:
gdzie to pole wspomnianego wcześniej obszaru, a to pole jego dopełnienia do trójkąta.
W ekonomii współczynnik Giniego nazywany jest wskaźnikiem nierówności społecznej i stosowany do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, zwłaszcza dochodu (na przykład gospodarstw domowych).
Wskaźnik Giniego, oparty na krzywej Lorenza, pokazuje nierówności w dochodach danego społeczeństwa – należy interpretować go w ten sposób, że im jest wyższy, tym nierówności w dochodach w danym państwie są większe. W Stanach Zjednoczonych wynosił on w 2011 roku 0,45. W Polsce w 2008 roku jego wartość kształtowała się na poziomie 0,34. Od początku lat 90. obserwowano jej systematyczny wzrost, jednak tendencja ta uległa odwróceniu, a współczynnik Giniego spadał w Polsce w latach 2009–2013 z poziomu 0,313 do 0,299.
Według raportu Ministerstwa Finansów opracowanego na podstawie zeznań PIT i danych ZUS z 2016 roku współczynnik Giniego w Polsce dla dochodów brutto – przed uwzględnieniem m.in. transferów publicznych – wyniósł 0,53 (z uwzględnieniem podatników o zerowych dochodach) i 0,51 (z wyłączeniem podatników o zerowych dochodach).