Wanda Parylewicz
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
działaczka społeczna |
| Odznaczenia | |
| |
Wanda Parylewicz, z domu Pieracka (ur. 1885 w Gorlicach, zm. 3 marca 1937 w Krakowie) – polska działaczka społeczna.
Życiorys
Urodziła się w Gorlicach, w rodzinie Stanisława Jana Pierackiego (1849–1929), naczelnika straży skarbowej, oraz Eugenii Marii z domu Budziszowskiej. Pieraccy często nawiązywali do tradycji niepodległościowych – dziadek Wandy brał udział w powstaniu styczniowym. Jej rodzeństwem byli: Zygmunt (1885–1944), Kazimierz (1891–1941), Tadeusz (zm. 1941), Maria i Jadwiga oraz Bronisław (1895–1934, polityk, legionista, oficer Wojska Polskiego, poseł na Sejm II RP, minister, zamordowany przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów).
Pracowała jako nauczycielka szkół powszechnych w Nowym Sączu i Muszynie. Została żoną Franciszka Parylewicza, prawnika, sędziego grodzkiego w Muszynie, później prezesa Sądu Okręgowego w Tarnowie, a od 1932 prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Od tego czasu zaangażowała się w działalność społeczną, zasiadając w zarządach stowarzyszeń, Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, Stowarzyszenia Rodziny Urzędniczej. Dokonywała wielu pożyczek, których następnie nie zdołała spłacać, ponadto dopuszczała się przywłaszczeń, później miała wielokrotnie obiecywać spłatę zaciągniętych pożyczek deklarując pomoc w załatwieniu spraw urzędowych bądź sądowych, powołując się na swoje rzekome znajomości. Została aresztowana. Trafiła najpierw do więzienia w Tarnowie, potem do Krakowa. Śledztwo w jej sprawie przeniesiono do Warszawy w 1936. Proces toczył się także przeciw innym osobom (w tym oskarżona była Hinda Fleischer). Podczas prowadzonego procesu zmarła 3 marca 1937 w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie.
Została uznana za twórcę największego skandalu korupcyjnego II Rzeczypospolitej. Jej sprawa została opisana w książce pt. Upadłe damy II Rzeczpospolitej autorstwa Kamila Janickiego.
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931)
Przypisy
- ↑ Gawryszczak 2014 ↓, s. 11-12.
- ↑ Parylewicz spłaca to, co żona ukradła „Dziennik Bydgoski”, s. 10, Nr 291 z 15 grudnia 1936 r.
- ↑ Afera Wandy Parylewiczowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 155 z 10 lipca 1936.
- ↑ Afera Parylewiczowej zatacza kręgi. „Orędownik”, s. 1, Nr 155 z 7 lipca 1936.
- ↑ Afera Parylewiczowej urasta do niebywałych rozmiarów „Dziennik Bydgoski”, s. 19, Nr 1 z 1 stycznia 1937 r.
- ↑ Czwarty dzień procesu Hindy Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 194 z 28 sierpnia 1937.
- ↑ Zeznania świadków w procesie Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 195 z 29 sierpnia 1937.
- ↑ Ważny dzień w procesie Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 197 z 1 września 1937.
- ↑ Przesłuchano ostatnich świadków w procesie Fleischera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 198 z 2 września 1937.
- ↑ Zgon Wandy Parylewiczowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 51 z 5 marca 1937.
- ↑ Nagły zgon Parylewiczowej. „Orędownik”, s. 1, Nr 52 z 5 marca 1937.
- ↑ Echa tygodnia. Epilog wielkiej afery. „Ewangelik Górnośląski”, s. 85, Nr 11 z 14 marca 1937.
- ↑ Parylewiczowa zmarła śmiercią naturalną. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 69 z 26 marca 1937.
- ↑ Rozmowa Anny Wittenberg z Kamilem Janickim: W II RP kobieta była wcieleniem zła. Rozmowa z Kamilem Janickim. NaTemat.pl. .
- ↑ Upadłe damy II Rzeczpospolitej.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
- Marcin Gawryszczak: Bronisław Wilhelm Pieracki (1895–1934). Biografia polityczna. Łódź: Księży Młyn, 2014. ISBN 978-83-7729-193-1.
- Włodzimierz Kalicki: 9 września 1937 r. Ośmiornica z Tarnowa. Gazeta Wyborcza, 2009-09-13. .
- Agnieszka Niemojewska: Casus Parylewiczowej. Uważam Rze. .