Tadeusz Szczurkiewicz
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 listopada 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 grudnia 1984 |
| profesor nauk społecznych | |
| Specjalność: socjologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1931 – socjologia |
| Habilitacja |
1939 – socjologia |
| Profesura |
1963 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |
| Odznaczenia | |
    
| |
Tadeusz Szczurkiewicz (ur. 20 listopada 1895 w Pilźnie, zm. 6 grudnia 1984 w Poznaniu) – polski socjolog.
Życiorys
Wykształcenie i działalność naukowa
Był synem Władysława (inżynier budowy dróg i mostów) oraz Marii z Grohmannów. Uczęszczał do IV Gimnazjum w Krakowie, maturę zdał w 1914 w Gorlicach. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do wojska austriackiego, w którym służył w latach 1915–1918. Po wojnie przez rok odbywał służbę w wojsku polskim.
Studiował filozofię i filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (1919–1921), potem filozofię kultury i socjologię na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie jego wykładowcami byli m.in. Florian Znaniecki, Jan Stanisław Bystroń i Stefan Błachowski.
W 1931 uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora summa cum laude, tematem rozprawy doktorskiej była Sugestia społeczna, a promotorem Florian Znaniecki. Habilitację uzyskał w 1939 roku na podstawie rozprawy Rasa, środowisko, rodzina.
Na Uniwersytecie Poznańskim pracował od 1919, początkowo jako zastępca asystenta, w latach 1931–1939 prowadził wykłady z socjologii. W czasie II wojny światowej pracował jako urzędnik w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie. Zaangażował się w tajne nauczanie na Uniwersytecie Ziem Zachodnich, Uniwersytecie Warszawskim i w Wolnej Wszechnicy.
Po 1944 pracował jako robotnik w Krzystkowicach.
1 września 1945 został prowizorycznie powołany przez rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Tytuł profesora otrzymał w 1963 roku. W latach 1945–1950 był kierownikiem zorganizowanej przez siebie Katedry Socjologii na Wydziale Prawno-Ekonomicznym UMK. Od 1957 do przejścia na emeryturę w 1966 roku kierował Katedrą Historii Filozofii i Myśli Społecznej UMK. Jednocześnie, wobec przeprowadzki Floriana Znanieckiego do USA, odtwarzał po wojnie socjologię poznańską, którą kierował w latach 1945-1957. Na emeryturze pracował m.in. na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Pochowany na cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu.
Działalność polityczna
Od 1945 do 1947 należał do Stronnictwa Demokratycznego. W listopadzie 1947 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a następnie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był delegatem na II zjazd PZPR. Wchodził w skład Komitetu Uczelnianego tej partii na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1957 do 1966 zasiadał w zespole socjologicznym Sekcji Filozoficzno-Socjologicznej Komisji Nauki KC PZPR.
Odznaczenia
Został odznaczony: Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1975), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Zainteresowania
Jego głównym obszarem badawczym był zakres teorii i historii socjologii w powiązaniu z historią filozofii i myśli społecznej.
Dzieła
- Rasa, środowisko, rodzina (1938)
- Studia socjologiczne (1969)
Przypisy
- ↑ a b c d e f Spuścizna Tadeusza Szczurkiewicza w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Inwentarz archiwalny, oprac. M. Boksa, Poznań 2013. . .
- ↑ J. Pawlak, Profesor Tadeusz Szczurkiewicz, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filozofia", 1993, 14 (250), s. 5.
- ↑ Janusz Ziółkowski, Pięćdziesiąt lat socjologii w Poznaniu, „Studia Socjologiczne”, 2 (37), 1970, s. 5-27.
- ↑ Położenie grobu na mapie.
- ↑ Elżbieta Mania, Znaczenie POP PZPR w procesie sowietyzacji uczelni (1948-1956). Przypadek Uniwersytetu Poznańskiego, „Letnia szkoła historii najnowszej 2011” (red. Przemysław Gasztolda-Seń, Łukasz Kamiński), Warszawa 2012, s. 24,
Bibliografia
- Franciszek Krzykała, Tadeusz Szczurkiewicz 1895–1984, w: Byli wśród nas. Wspomnienia i biogramy (pod redakcją Zenobii Knakiewicz), Poznań 2001, s. 188–191 (z fotografią)
- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 666-667, ISBN 83-231-1988-0.
- R. Czamański, Tadeusz Szczurkiewicz – współtwórca polskiej socjologii (1895–1984), "Kronika Miasta Poznania", 54, 1986, nr 4, s. 19–26.. wbc.poznan.pl. .
Literatura uzupełniająca
- Stanisław Tadeusz Sroka, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 502–504. ISBN 978-83-88909-93-1.