Liszna (powiat sanocki)
| wieś | |
 Główna arteria wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
564 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy | |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°35′15″N 22°14′33″E/49,587500 22,242500
| |
Liszna (pierwotnie Leszna, później Lisznia) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0359327 | Na Kamieniach | część wsi |
| 0359333 | Zarzeki | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.
Wieś lokowana przed rokiem 1423. Do 2 poł. XVII wieku właścicielami wsi byli Wasyl i Iwan Maniowicz, protoplaści rodu Leszczyńskich. Na przełomie XVII i XVIII we wsi funkcjonował dwór szlachecki. Wieś należał do dóbr królewskich.
W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Lisznej byli spadkobiercy Medyńskiego i Rapfa. W tym czasie właścicielką została również Józefa Rapf, żona Jerzego. W 1873 wieś liczyła 429 mieszkańców. Pod koniec XIX większość areału wsi należała do Fryderyka Adamowicza i Eugeniusza Grohmanna. Parafia rzymskokatolicka dla tej wsi znajdowała się w Mrzygłodzie. W 1905 Jędrzej Biega posiadał we wsi obszar 74 ha. Właścicielem terenów w Lisznej był też Stanisław Nowak.
We wsi znajduje się rzymskokatolicki kościół św. Antoniego wzniesiony w latach 1936–39. Jest położony pośród lasu na wzgórzu w południowej części wsi. Wcześniej mieszkańcy wsi uczęszczali do parafii Rozesłania Apostołów w Mrzygłodzie. Obecnie świątynia stanowi filię parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Sanoku.
W okresie II Rzeczypospolitej w Lisznej znajdował się ośrodek sanatoryjny, istniały dwa sanatoria, w tym jedno fundacji Michaliny Mościckiej, pierwszej damy Polski, małżonki Prezydenta RP, Ignacego Mościckiego (umożliwiało kąpiele wodne, wykorzystywano mikroklimat gór). We wsi istniał Ośrodek Zdrowia im. Prezydentowej Mościckiej. Sanatorium zostało zniszczone przez Niemców w 1941.
Po 17 września 1939 wieś znalazła się w części powiatu okupowanego przez Sowietów. Była odgrodzona od Sanoka – Linią Mołotowa. W lutym 1940 roku polscy mieszkańcy tej wsi zostali deportowani przez Rosjan w okolice Ostroga na Wołyniu do wsi Lachów. Lachów był do 17 września 1939 polską wsią, której mieszkańcy zostali następnie wysiedleni w głąb ZSRR. Latem 1943 w okresie tzw. rzezi wołyńskiej polscy wysiedleńcy z Lisznej zostali w okrutny sposób wymordowani przez UPA. Ci którzy ocaleli uzyskali od władz niemieckich zgodę na powrót do rodzinnej wsi. Pamiątką po tych wydarzeniach jest pomnik znajdujący się na cmentarzu przy kościele w Lisznej, upamiętniający polskie ofiary rzezi wołyńskiej z Lisznej.
Latem 1994 w Lisznej przeprowadzano ekshumację rozstrzelanych tu członków Ukraińskiej Powstańczej Armii, którzy zginęli po spaleniu Ochowiec w 1946. Ich szczątki przewieziono następnie na cmentarz w Pikulicach.
W Lisznej ustanowiono kilka kapliczek przydrożnych: jedna z nich, położona przy szkole podstawowej wraz z tablicą upamiętniającą ofiary reżimów totalitarnych w Lisznej 1939-1989, druga pochodzi z 1901 roku ufundowana przez Marię i Wojciecha Wojnarowskich, trzecia pochodząca z XIX wieku pierwotnie umiejscowiona pomiędzy dwoma drzewami, czwarta z XIX wieku pierwotnie powstała na posesji Franciszka Rycyka.
Od 2000 społecznie działa zespół folklorystyczny „Lisznianie”.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 69752
- ↑ Raport o stanie gminy Sanok za 2022 rok , Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 22 maja 2023 (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 659 .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Liszna - Portal o Pogórzu Przemyskim , exploreprzemyskie.com (pol.).
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 116.
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856. Lwów: 1856, s. 308.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Baza właścicieli i dóbr ziemskich. Nowak. genealogia.okiem.pl. .
- ↑ Parafia na stronie archidiecezji. przemyska.pl. ..
- ↑ Ogłoszenia – Sprzedam, kupię na OLX.pl
- ↑ Liszna. przenikaniekultur.pl. . .
- ↑ Wypoczynek w miejscowości Liszna. „Nasze Zdroje i Letniska”, s. 20, Nr 3 z marca 1939.
- ↑ Edmund Czapliński. Wymienny ruch turystyczny. „Nasze Zdroje i Letniska”, s. 24, Nr 3 z marca 1939.
- ↑ Edward Olejko: Powstanie i rozwój parafii. W: 60-lecie parafii Sanok–Olchowce 1948-2008. Sanok-Olchowce: 2008, s. 11, 34.
- ↑ Andrzej Romaniak. Pamięci mieszkańców Lisznej – ofiar ludobójstwa na Wołyniu. esanok. 14 lipca 2008 .
- ↑ „Podczas uroczystego pochówku 7 lipca 2000 r. spoczęły tutaj kości upowców odnalezione i ekshumowane na koszt państwa polskiego w Birczy i Lisznej (mieszkańcy tychże okolic, pamiętający terror UPA wobec ludności polskiej, nie zgodzili się na pochowanie „banderowców” na miejscowych cmentarzach)”. w: Tablice w „areszcie”. „Dziennik Polski”. 16, 20 stycznia 2004.
- ↑ Film dokumentalny Katarzyny Albigowskiej i Joanny Dufrat związany z historią odkrycia cmentarzyska w Lisznej k. Sanoka, gdzie zagrzebano Ukraińców zabitych z wyroku polskiego sądu w 1947 roku i pokazanie sporu o upamiętnienie ofiar zbrodni, jaki rozognił stosunki polsko-ukraińskie. w: Karta Kronika ośrodka.
- ↑ Edward Olejko: Powstanie i rozwój parafii. W: 60-lecie parafii Sanok–Olchowce 1948-2008. Sanok-Olchowce: 2008, s. 45-47.
Linki zewnętrzne
- Lisznia, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 326.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne. części wsi |
|
| Była wieś |
