Język saramakański

Ten artykuł od 2022-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Język saramakański (nazwa własna: Saamáka; ang. Saramaccan) – język kreolski używany przez około 24 tys. ludzi w Surinamie nad rzeką Saramacca i nad górnym biegiem rzeki Surinam i przez ok. 2 tys. ludzi w Gujanie Francuskiej. Użytkownicy są w większości potomkami zbiegłych niewolników, nazywanych Saramaka.

Jest to jeden z niewielu języków kreolskich, którego leksyka pochodzi w dużej części od więcej niż jednego języka.

Leksyka pochodzi głównie z języków: angielskiego (około 50%), portugalskiego (około 35%), niderlandzkiego oraz w około 5% z sub-saharyjskich języków afrykańskich, przede wszystkim języka kongo i języka gbe.

Zapożyczenia z portugalskiego to np. mujee (mulher) „kobieta”; womi (homem) „mężczyzna”; da (dar) „dać”; bunu (bom) „dobry”; kaba (acabar) „kończyć”; ku (com) „z”; kuma (como) „jak”; faka (faca) „nóż”; aki (aqui) „tu”; ma (mas) „ale”; kendi (quente) „gorący”; liba (arriba) „ponad”; lio (rio) „rzeka”.

Fonetyka ma wiele cech wspólnych z językami Afryki Zachodniej, głównie cechy języka tonalnego (saramakański ma zamiast akcentu dwa tony: wysoki i niski).

Powstał przypuszczalnie w Brazylii jako język kreolski na bazie portugalskiego z zapożyczeniami afrykańskimi, a następnie został przeniesiony wraz z niewolnikami do Surinamu.

Istnieją trzy główne dialekty: dialekt dolnej rzeki Surinam i górnej rzeki Surinam (używane przez grupę Saramaccan) oraz dialekt grupy Matawari.

De waka te de aan sinkii möön.
„Oni szli, aż się zmęczyli.”

U ta mindi kanda fu dee soni dee ta pasa ku u.
„Stworzyliśmy pieśni o rzeczach, które nam się zdarzyły.”

A suku di soni te wojo fëën ko bëë.
„Szukał tego na próżno.”

Mi puu tu dusu kölu bai ën.
„Zapłaciłem dwa tysiące guilderów, żeby to kupić.”

• Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655   (pol.).

• SIL Saramaccan-English dictionary (ang.)
• Saramaccan, Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International   (ang.).