Giacomo Manzoni

Giacomo Manzoni (ur. 26 września 1932 w Mediolanie) – włoski kompozytor i pedagog.

W dzieciństwie grał na akordeonie i pobierał lekcje gry na fortepianie. Od 1948 był uczniem Gino Contilliego, włoskiego pioniera dodekafonii, w Liceo musicale w Mesynie. W latach 1950–1954 studiował w Konserwatorium w Mediolanie, gdzie uzyskał dyplom z fortepianu (1954) i kompozycji (1956). Jednocześnie studiował germanistykę na mediolańskim Uniwersytecie Bocconiego. Po studiach w Tybindze w 1955 obronił pracę doktorską na podstawie dysertacji w języku niemieckim na temat roli muzyki w twórczości Thomasa Manna. W 1956 i 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie.

W 1962 rozpoczął karierę pedagogiczną. Początkowo uczył harmonii i kontrapunktu w Konserwatorium w Mediolanie. W latach 1969–1974 wykładał kompozycję w Konserwatorium w Bolonii, a następnie powrócił do mediolańskiego konserwatorium na analogiczne stanowisko, gdzie wykładał w latach 1974–1991. W 1982 przebywał w Berlinie jako stypendysta DAAD. Od 1988 prowadził mistrzowską klasę kompozycji w Scuola di musica we Fiesole, a także seminaria i kursy m.in. w Pescarze, San Marino, na Uniwersytecie w Parmie, w Granadzie, Buenos Aires, Berlinie, Vancouver, Kordobie, Santiago, Osace.

W latach 1955–1956 był redaktorem w czasopiśmie muzyki współczesnej „Il Diapason”, a od 1958 do 1966 pracował jako krytyk muzyczny w gazecie „l’Unità”. Był członkiem rady redakcyjnej „Dizionario”, a później „Enciclopedia della musica” wydanej w 1964. Przetłumaczył na włoski dzieła Theodora Adorna: Philosophie der neuen Musik (Turyn, 1959) i Dissonanzen (Mediolan, 1959), a także Arnolda Schönberga: Harmonielehre (Mediolan, 1963), jego prace dydaktyczne oraz zbiór niepublikowanych esejów, wydanych pod tytułem Analisi e pratica musicale (Turyn, 1974).

(na podstawie materiałów źródłowych)

• 1973 – wyróżnienie na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO za Parole da Beckett
• 1986 – Premio Abbiati za utwór wokalny Dedica
• 1989 – Premio Abbiati za operę Doktor Faustus
• 1990 – Złoty Medal za Zasługi dla Szkolnictwa, Kultury i Sztuki (Medaglia d'oro ai benemeriti della scuola, della cultura e dell'arte)
• 1991 – nagroda Omaggio a Massimo Mila za działalność pedagogiczną
• 2007 – Złoty Lew na Biennale Musica w Wenecji za całokształt twórczości muzycznej

Manzoni był członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (1960–1986) i jego zaangażowanie polityczne jest wyraźnie widoczne w tematyce jego twórczości, zwłaszcza z lat 60. i 70., np. w operze La senteza (1960) poruszającej dylematy rewolucyjnego heroizmu, w Atomtod – operze osadzonej w realiach zimnej wojny (1964) czy w Ombre (1968) – utworze dedykowanym pamięci Che Guevary.

Jego kompozycje były początkowo utrzymane w stylu postdodekafonicznego ekspresjonizmu, pisane (w całości lub częściowo) techniką serialną. Od początku lat 80. w jego stylu zmienia się język dźwiękowy, faktura staje się bardziej przejrzysta, a motywy i melodyka wyraziście ukształtowana.

Najbardziej znaczące osiągnięcia artystyczne Manzoniego mają związek ze słowem. Kompozytor kładzie nacisk nie tyle na treść, co na formę, traktując tekst jako materiał fonetyczno-dźwiękowy. Tworzy kolaże złożone z luźnych fragmentów zdań i pojedynczych słów, a nawet fonemów, uwypuklając ich walory brzmieniowe i ekspresyjne. Stosuje pełny zakres ludzkiej wokalizacji, od mowy po śpiew, od szeptu po krzyk. Równie duże znaczenie ma dla Manzoniego brzmienie, zestawiane w masywnych blokach dźwiękowych o zróżnicowanej barwie i niekiedy tak gęstej fakturze, że niwelującej znaczenie dźwięków o określonej wysokości.

Skomponował muzykę do filmu fabularnego Malina z 1991, w reż. Wernera Schroetera.

(na podstawie materiału źródłowego)

• Giacomo Manzoni w bazie AllMusic (ang.)
• Dyskografia Giacoma Manzoniego w bazie MusicBrainz (ang.)
• Giacomo Manzoni w bazie Discogs.com (ang.)
• Giacomo Manzoni w bazie IMDb (ang.)