Andrzej Wilczkowski
W dzisiejszym świecie Andrzej Wilczkowski jest tematem zainteresowania, który budzi ciekawość i uwagę szerokiego spektrum ludzi. Niezależnie od tego, czy ze względu na dzisiejsze znaczenie, wpływ na społeczeństwo czy znaczenie historyczne, Andrzej Wilczkowski pobudza wyobraźnię osób w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. Od wpływu na kulturę popularną po znaczenie w dziedzinach akademickich i naukowych, Andrzej Wilczkowski nadal jest tematem ciągłych badań i zainteresowań. W tym artykule zbadamy różne wymiary Andrzej Wilczkowski, analizując jego implikacje, ewolucję w czasie i jego znaczenie w bieżącym kontekście. Przyjrzymy się także różnym perspektywom na Andrzej Wilczkowski, podkreślając jego znaczenie i znaczenie w różnych dziedzinach nauki i praktyki.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
Andrzej Wilczkowski ps. „Wilk” (ur. 11 stycznia 1931 w Warszawie, zm. 13 lipca 2022 w Łodzi) – polski wykładowca akademicki, wynalazca, taternik i alpinista, kierownik wypraw górskich m.in. w Hindukusz i góry Etiopii, autor opowiadań i książek o tematyce alpinistycznej. Działacz NSZZ „Solidarność”, z zamiłowania historyk.
Życiorys
Andrzej Wilczkowski urodził się 11 stycznia 1931 r. w Warszawie. Był synem profesora Eugeniusza Wilczkowskiego – psychiatry i wykładowcy Uniwersytetu Łódzkiego i Uniwersytetu Warszawskiego oraz Marii Gwizdalskiej, córki Teodora Edmunda Gwizdalskiego, właściciela majątku Duki, położonego na terenie miasta Tarczyn. Brat matki, Gustaw Gwizdalski był pilotem i oficerem Dywizjonu 303. Starszą siostrą A. Wilczkowskiego była Krystyna – lekarz psychiatra (1929-1987).
Wilczkowski studiował na Politechnice Łódzkiej, gdzie uzyskał tytuł inżyniera mechaniki w 1954 r. i magistra w 1957 r. Od 1964 r. był pracownikiem dydaktycznym na swojej Alma Mater, specjalistą w dziedzinie silników spalinowych, wynalazcą i autorem pięciu patentów w tej dziedzinie.
W 1955 r. poznał swoją przyszłą żonę, studentkę wyższej szkoły plastycznej Krystynę Łobzę, która robiła kostiumy i dekoracje dla Studenckiego Teatru Satyry „Pstrąg”. Dzięki niej sam rozpoczął współpracę z teatrem, która trwała ze zmiennym natężeniem przez dziesięć lat. Przez kilka lat był kierownikiem teatru, pisał teksty satyryczne i piosenki, a także dwie sztuki, z których jedną, o Noem i jego synach, zdjęła cenzura.
Wilczkowski był aktywnym działaczem społecznym. Od 1949 r. należał do Związku Harcerstwa Polskiego, potem był jednym z założycieli Łódzkiego Klubu Wysokogórskiego (ŁKW), w latach 1964–1972 należał do Łódzkiego Klubu Jeździeckiego. Od 1980 r. był działaczem NSZZ „Solidarność” działającego przy Politechnice Łódzkiej. Od 1983 r. był członkiem Społecznego Komitetu Pamięci Józefa Piłsudskiego, w latach 1992–2008 członkiem Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Taternik
Przygodę ze wspinaczką i taternictwem rozpoczął w 1948 r. Zaczął wspinać się bez żadnego wcześniejszego kursu przygotowującego razem ze swoim przyjacielem Zdzisławem Kozłowskim. Mistrzami i autorytetami byli dla niego Jan Staszel i Stanisław Groński. Przez czterdzieści lat szkolił pokolenia taterników – zwłaszcza łódzkich. Był jednym z założycieli Łódzkiego Klubu Wysokogórskiego (ŁKW), którego był prezesem pierwszej kadencji i wielokrotnym członkiem władz klubowych oraz był członkiem honorowym ŁKW i Polskiego Związku Alpinizmu (PZA).
Ma na swoim koncie 16 pierwszych zimowych przejść, z których jako najpiękniejsze Wilczkowski ocenił Wschodnia Mięguszowieckiego, ze Stanisławem Worwą i Andrzejem Pietschem, najtrudniejsze Kozia Wyżnia od północy, z Krzysztofem Berbeką i Ihla w Patrii w 1954 r. z Markiem Stefańskim jako pierwsze zimowe wejście na nazwany szczyt. Byli pierwszymi, którzy zimą wspięli się na tę turnię. W 1956 r. odbyła się pierwsza zagraniczna podróż wspinaczkowa, w skałki nad Łabą. W tym samym roku wspinał się pierwszy raz w Alpy Ötztalskie, w Austrii. W Alpy wracał jeszcze dwukrotnie: w 1957 i 1967 r. Podczas pierwszej wyprawy w Alpy zdobył szczyt Aiguille Verte wraz z Markiem Stefańskim i Jurkiem Mitkiewiczem.
W latach 1956–1957 wspinał się w Kaukazie, gdzie wraz z Bogną Wiśniewską-Sołomecką weszli na Elbrus. W 1963 r. był kierownikiem III Polskiej Wyprawy w Hindukusz. Udało im się wejść na szereg szczytów: Koh-e Keshni Khan (Kiszmi Chan) (6743 m n.p.m.), Kohe Naser Khosraw Tsuka (6350 m n.p.m.) , Languta-e Barfi (6827 m n.p.m.), Kohe Hawar (6200 m n.p.m.). W latach 1968–1969 był kierownikiem I Polskiej Wyprawy w góry Etiopii. W 1973 r. był uczestnikiem wyprawy polarnej na Spitsbergen.
Pisarz
Wilczkowski od 1951 r. pisał artykuły o taternictwie i alpinizmie w czasopismach m.in.: „Taternik Łódzki”, „Taternik”, „Vysoké Tatry”, „Bularz”, „Góry”, „Góry i Alpinizm”, „Dookoła Świata”, „Kontynenty”. W 1957 r. zadebiutował jako pisarz, w 1958 r. ukazała się książka Burza nad Alpami, której był współautorem. W 1969 r. ukazała się książka Śniegi Pokutujące, w której opisał wyprawę w Hindukusz.
W 1970 r. napisał wspólnie z Jerzym Woźniakiem telewizyjną sztukę teatralną Powrót o tematyce taterniczej. W 1971 r. ukazała się książka Alpinizm pod redakcją Macieja Popko, do której napisał rozdział Organizacja wyjazdów grupowych i wypraw.
W 1972 r. wydany został tom opowiadań o tematyce alpinistycznej Ludzie przed ścianą, w którym Wilczkowski łączy głębię filozoficzną z obrazem życia człowieka, jego fizyczny wysiłek i dramatyczne zmagania z przyrodą. W 1976 r. ukazała się książka Każdemu według marzeń o wyprawie grupy alpinistów w góry Etiopii. W 1982 r. wydano książkę Miejsce przy stole, w której Wilczkowski opisał panoramę powojennego środowiska wspinaczkowego i działalność tatrzańską w latach 1945–1955. Pozycja ta doczekała się kilku wznowień. W 1992 r. ukazała się książka Anatomia Boju, rok później wydano dwie książki Wilczkowskiego: Trudna noc i Coś na Ząb. W 2005 r. ukazały się Dymy nad kartofliskiem.
W 1981 r. był członkiem redakcji czasopisma literackiego NSZZ Solidarność „Słowo obecności”. Od 1982 r. jako współzałożyciel i członek redakcji publikował teksty w tajnym czasopiśmie „Przedświt”. Posługiwał się pseudonimami W. Szary i K.T. Barnak. W latach 1992 i 1993 był felietonistą „Nowego Świata z Piotrkowskiej” i „Świata z Piotrkowskiej”. Publikował również w miesięczniku „Aspekt Polski”, „Orzeł Biały” wydawany w Londynie i w „Znad Wilii” publikowanym w Wilnie.
Dzięki zainteresowaniu historią otrzymał w 1989 r. stypendium Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku, gdzie przebywał do 1990 r. Biblioteka im J. Piłsudskiego w Łodzi wydała eseje: Józef Piłsudski a unowocześnienie armii, Złota i czarna legenda Marszałka Piłsudskiego.
W 2002 roku Andrzej Wilczkowski został uhonorowany Nagrodą Literacką im. Władysława Krygowskiego.
Odznaczenia
- Rada Miejska w Łodzi w 1993 roku nadała Andrzejowi Wilczkowskiemu odznakę „Za Zasługi dla Miasta Łodzi” za działalność na rzecz Miasta godną uznania.
- Krzyż Wolności i Solidarności nadany przez prezydenta RP Andrzeja Dudę 23 czerwca 2017.
- Honorowe Obywatelstwo Gminy Miedźno – 29 sierpnia 2008 – Uchwała Nr 169/XXIV/2008 Rady Gminy Miedźno.
Miejsce spoczynku
Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Wybrane dzieła
- Śniegi pokutujące, 1969
- Ludzie przed ścianą, 1972
- Każdemu według marzeń, 1976
- Miejsce przy stole, 1983
- Anatomia Boju: Wołyńska Brygada Kawalerii pod Mokrą, 1 września 1939, 1992
- Awarie silników spalinowych: uszkodzenia części stałych i napędów rozrządu, 1999
- Dymy nad kartofliskiem, 2005
- Zderzenia zdarzeń, 2014
Przypisy
- ↑ Nie żyje nestor polskiej wspinaczki – Andrzej Wilczkowski „Wilk” (1931–2022) , Polski Związek Alpinizmu (pol.).
- ↑ a b Rafał Wilczkowski, Historia rodu Wilczkowskich herbu Jelita, 2020, ISBN 978-83-7821-219-5.
- ↑ Duki – Historia. Fundacja Danuty Lis – Lipowy Dwór w Dukach. .
- ↑ Wilczkowski Andrzej. Serwis tatrzański Z-ne.pl. .
- ↑ a b Damian Granowski: Andrzej Wilczkowski. Goryonline.com. .
- ↑ Andrzej Wilczkowski: Anachroniczny felieton?. Blogmedia24.pl. .
- ↑ a b c d e Andrzej Wilczkowski: Gawęda o alpinizmie z lat dawnych. Klub Wysokogórski Warszawa. .
- ↑ a b Znani klubowicze. Łódzki Klub Wysokogórski. .
- ↑ Łódzki Klub Wysokogórski.
- ↑ Janusz Kurczab: Historia polskiego wspinania – Hindukusz Cz. I. Wspinanie.pl. .
- ↑ Wilczkowski 1965 ↓, s. 31–38.
- ↑ Wilczkowski 1969 ↓, s. 155–157.
- ↑ Kozłowski i Wilczkowski 1969 ↓, s. 157–160.
- ↑ Śniegi pokutujące, Andrzej Wilczkowski. KsiazkiGor.pl. .
- ↑ Alpinizm. KsiazkiGor.pl. .
- ↑ Ludzie przed ścianą, Andrzej Wilczkowski. KsiazkiGor.pl. .
- ↑ Każdemu według marzeń, Andrzej Wilczkowski. KsiazkiGor.pl. .
- ↑ Miejsce przy stole, Andrzej Wilczkowski. KsiazkiGor.pl. .
- ↑ Zarząd Główny PTTK Warszawa, Kwartalnik „Gościniec” Nr 5 (13/2003), 2003.
- ↑ Rada Miejska w Łodzi, Biuletyn Informacji Publicznej (BIP), 1993.
- ↑ wp: Krzyże Wolności i Solidarności dla działaczy opozycji antykomunistycznej. dzienniklodzki.pl, 2017-06-23. .
- ↑ Nie żyje Andrzej Wilczkowski (1931-2022) (pol.).
Bibliografia
- Andrzej Wilczkowski. III Polska Wyprawa w Hindukusz (1993). „Taternik 1-2”, s. 31–38, 1965. Wydawnictwo Sport i Turystyka.
- Andrzej Wilczkowski. Wyprawa w góry Etiopii. „Taternik 4”, s. 155–157, 1969. Wydawnictwo Prasa Młodzieżowa i Sportowa.
- Zdzisław Kozłowski, Andrzej Wilczkowski. Walory alpinistyczne gór Etiopii. „Taternik 4”, s. 157–160, 1969. Wydawnictwo Prasa Młodzieżowa i Sportowa.
- Informacja o nadaniu Andrzejowi Wilczkowskiemu nagrody literackiej im. Władysława Krygowskiego wraz z notą biograficzną. krygowski.pttk.pl. .
- Informacja o działalności opozycyjnej Andrzeja Wilczkowskiego